Construction worker महाराष्ट्र राज्यातील बांधकाम कामगारांसाठी शासनाकडून विविध कल्याणकारी योजना उपलब्ध करून देण्यात आल्या आहेत. या योजनांचा लाभ घेण्यासाठी बांधकाम कामगारांची अधिकृत नोंदणी असणे अत्यंत आवश्यक आहे. अनेकदा कामगार नोंदणी प्रक्रिया पूर्ण करतात, परंतु त्यांचा अर्ज सक्रिय न झाल्यामुळे ते विविध योजनांचा लाभ घेऊ शकत नाहीत. या लेखामध्ये आपण बांधकाम कामगार नोंदणी प्रक्रिया आणि अर्ज सक्रिय करण्याची संपूर्ण पद्धत समजून घेणार आहोत.
बांधकाम कामगार नोंदणीचे महत्त्व
महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळामार्फत नोंदणीकृत कामगारांना विविध योजनांचा लाभ मिळतो. यामध्ये आरोग्य सुविधा, शिक्षण अनुदान, घरकुल योजना, अपघात विमा, पेन्शन योजना इत्यादींचा समावेश आहे. परंतु या सर्व योजनांचा लाभ घेण्यासाठी कामगारांची नोंदणी सक्रिय असणे अनिवार्य आहे.
नोंदणीसाठी आवश्यक कागदपत्रे
बांधकाम कामगार म्हणून नोंदणी करण्यासाठी खालील कागदपत्रे आवश्यक असतात:
- आधार कार्ड
- बँक खात्याचे पासबुक
- अलीकडील पासपोर्ट आकाराचे छायाचित्र
- ९० दिवस काम केल्याचे प्रमाणपत्र (ग्रामसेवक/ठेकेदार यांच्या सही-शिक्क्यासह)
- स्वयंघोषणापत्र
ऑनलाईन नोंदणी प्रक्रिया
महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळाने ऑनलाईन नोंदणी प्रक्रिया सुलभ केली आहे. ही प्रक्रिया खालीलप्रमाणे आहे:
- मंडळाच्या अधिकृत संकेतस्थळावर भेट द्या
- आपल्याला सोयीस्कर भाषा निवडा
- ‘बांधकाम कामगार प्रोफाईल लॉगीन’ या पर्यायावर क्लिक करा
- आधार क्रमांक आणि मोबाईल क्रमांक टाकून पुढे जा
- मोबाईलवर प्राप्त झालेला OTP प्रविष्ट करा
- आवश्यक माहिती भरा आणि आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा
- अर्ज सादर करा
अर्ज स्थिती समजून घेणे
अर्ज सादर केल्यानंतर त्याच्या स्थितीची तपासणी करणे महत्त्वाचे आहे. अनेकदा कामगारांचा अर्ज स्वीकारला जातो परंतु तो सक्रिय नसतो. अर्जाच्या स्थितीसाठी खालील प्रमुख बाबी लक्षात ठेवा:
- Application Status: हा ‘Accept’ असणे आवश्यक आहे
- Registration Status: हा ‘Active’ असणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे
जर आपला अर्ज स्वीकारला असेल परंतु सक्रिय नसेल, तर आपण कोणत्याही योजनेसाठी अर्ज करू शकत नाही. अर्ज सक्रिय करण्यासाठी आपल्याला एक रुपया शुल्क भरावे लागते.
अर्ज सक्रिय करण्याची प्रक्रिया
अर्ज सक्रिय करण्यासाठी खालील पायऱ्या अनुसरा:
- अधिकृत संकेतस्थळावर लॉगीन करा
- आपल्या प्रोफाइलमध्ये ‘Payment Details’ या पर्यायावर क्लिक करा
- आधार क्रमांक आणि मोबाईल क्रमांक प्रविष्ट करा
- OTP प्रमाणित करा
- पेमेंट पर्याय निवडा (इंटरनेट बँकिंग, UPI, क्यूआर कोड, इत्यादी)
- एक रुपया शुल्क भरा
- पावती प्रिंट करा किंवा PDF स्वरूपात साठवून ठेवा
शुल्क भरल्यानंतरची पडताळणी
एक रुपया शुल्क भरल्यानंतर आपला अर्ज सक्रिय झाला आहे की नाही हे तपासणे महत्त्वाचे आहे:
- पुन्हा एकदा संकेतस्थळावर लॉगीन करा
- ‘Basic Details’ मध्ये पाहा
- Application Status आणि Registration Status दोन्ही ‘Accept’ असल्याची खातरजमा करा (हिरव्या रंगात दिसतील)
- ‘Payment Details’ मध्ये जाऊन ‘Print Cash Receipt’ आणि ‘Print Renewal Receipt’ या दोन्ही पावत्या प्रिंट करा किंवा साठवून ठेवा
महत्त्वाचे पावत्या जतन करा
सक्रियकरण आणि नूतनीकरणाच्या पावत्या भविष्यातील संदर्भासाठी जतन करून ठेवणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. प्रिंटर उपलब्ध नसल्यास, पावत्या PDF स्वरूपात साठवून ठेवा. या पावत्या योजनांचा लाभ घेताना आवश्यक ठरू शकतात.
बांधकाम कामगारांसाठी विविध योजना
महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळ नोंदणीकृत कामगारांसाठी अनेक योजना राबवते. यामध्ये प्रामुख्याने खालील योजनांचा समावेश आहे:
- अपघात विमा योजना
- मुलांसाठी शिक्षण अनुदान
- बांधकाम कामगार घरकुल योजना
- आरोग्य सहाय्य योजना
- कुशल प्रशिक्षण कार्यक्रम
- मुलींच्या लग्नासाठी आर्थिक मदत
- पेन्शन योजना
- प्रसूती लाभ योजना
- शेळी गट, गाय-म्हैस, कुक्कुटपालन इत्यादी व्यवसायांसाठी अनुदान
या सर्व योजनांचा लाभ घेण्यासाठी अर्ज सक्रिय असणे अनिवार्य आहे.
विशेष टीप
- नोंदणी प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर अर्ज सक्रिय करावा
- दरवर्षी नूतनीकरण करणे आवश्यक आहे
- पावत्या सुरक्षित ठेवा
- अद्ययावत माहितीसाठी अधिकृत संकेतस्थळाला भेट द्या
- योजनांचा लाभ घेण्यापूर्वी त्या योजनेच्या अटी व शर्ती समजून घ्या
अस्वीकरण (Disclaimer)
सदर माहिती केवळ मार्गदर्शनासाठी देण्यात आली असून, वाचकांनी कोणतीही कृती करण्यापूर्वी स्वतः संपूर्ण माहिती तपासून घ्यावी. अधिकृत माहितीसाठी महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळाच्या अधिकृत संकेतस्थळाला भेट द्यावी अथवा संबंधित विभागाशी संपर्क साधावा. अर्ज सक्रियकरण प्रक्रिया आणि योजनांच्या अटी-शर्तींमध्ये बदल होऊ शकतात. कोणत्याही निर्णयापूर्वी स्वतः संपूर्ण चौकशी करावी ही विनंती.
